Kráľ Matej Korvín (1443-1490)
Tak-zvané „Spišské kázňové modlitby“ sú zapísané v stredovekej knihe, ktorá vznikla v katedrálnom kostole v Spišskej Kapitule a neskôr sa uchovala v kartuziánskom kláštore na Spiši. Za autora sa pokladá Gašpar Bak, ktorý bol v rokoch 1464 až 1493 spišským prepoštom (predstaveným) a v tomto období prosbové modlitby zostavil.
Takmer všetky listiny a zápisy boli v tomto období (a aj dlho potom), samozrejme, písané po latinsky, takže reč zapísaná domácim hovorovým jazykom je pomerne veľká vzácnosť.
In nomine patris et filii et spiritus sancti amen.
Otecz syn duch swaty wse geden hospodyn racz s namy biti a raczy nam dati swe swate pozehnane, mne ku wimolveny a wam ku posluchany. Bratrzy mily nebosesztry, kterzi ste sie wtekly k tey to swatey msy, slusno wam zwedeti dnessnye swathe cztene, kterez popsal swaty J. (t.j. svätý Ján) w patym polozeny swich knech, a tak sie wiklada slowenskym yazykam wedle tekstu.
…
Kazdy z was klaknete na swa kolena vczinte obecznu prosbu k milemu spasitely, aby nasz raczil vsslyssety wnassych prosbach. Naperwe poproste pana Buoha (uo=ô) zamír, za pokoy zadobre powtrze, aby nam raczil mily pan Buoh daczy mír, pokoy, w tey zemy w ginich („g“ sa tu číta ako „j“) y w ginich wsech zemech chrzenstienskich.
Takze kazdy swasz naboznym serczem poproste milěho pana Buoha za dwa stawy, za swethsky y duchowny; nayperwe za otcza swatheho papesse Sixtussa y za geho cardinaly, patriarchi, legati, za yarssyky, biskupy, zaprelaty, za plebany y za wsechny kneze y za saky sweczene, keryssz za wassz verne pana Buoha prosu wswich modlidbach.
Proste take za Staw swethsky, zanasseho krala mathyassa vuhuerskyeho („za kráľa Mateja Uhorského“ – t.j. za kráľa Mateja Korvína, ktorý vtedy vládol) y za geho wladyky tego to korony, kerissz se odobre pospolne praczugy a/stym poruczam wsechny gynsse pany krale chrestienskie w wassu modlydbu, poruczam, proste za ne pana Buoha, zet by gich mily pan Buoh raczyl possility…
…
Proste mileho pana Buoha ta werne puthnyky, gesto puthugy k Buozemv (posledné „v“ ca číta ako „u“) hrobu k sswatemv Petru gdez koliwek w meno Buoze, ze bi gich mily pan Buoh raczýl wezdrawy nossity a ku domv prziwest s menssymy hrechy a zwathu radosczu, kazdy sam za sie poproste mileho Buoha za swe tezke hrechy, zda-ly by bil kery mezy wamy gesto by mel zgity ten to den nebo tochto messicza nebo tochhto roku, aby gemv daty hrzecham, odpusczene.
… Kazdy s/wasz poprosy mileho pana Buoha za dussu otcza nebo mathky y ginich veschnych dobredegy swich. Poproste mileho Buoha zaty wssechny dussicze czo su zesly odbozeho wstupena az do dnessneho dna, azdaby sie bily thy dussicze w kterich hrzessech zde na/tomto swete smeskaly. Ale mily Jhu (t.j. „Ježišu“, či „Jesu“) neracz gym daty wedle gegich wíný, ale raczy gym daty nehezke kralesthwe.
…
Poproste mileho Buoha za wssechne sire (t.j. „osirelé“) dusse nebo nevolne gesto zde na/tomto swete nemagy zadneg pomoczy, nez nasseg modlidby pospoleg zadagy a oczekawagy. A take Xe (t.j. „Kriste“) nebesky zdaby bily w nekerich mukach, raczy ge wywesty zmuk a raczy gym daty pro twu swatu lassku przibitek w/kralestwy nebezkym.
…
Naymileyssy dla oderzena odpustkom klaknite nasswa kolena mowte za/mnv obeczu spowet: Ja hrzeny nebo ya hrzena Spowedam sie pan Buohu, milostiwey pane Marie, swathemv Petru, swathemu Pawlu, swathemv Martinowy, patronowy tochto kostola, y wseczkym Bozym swathym y tobe otcze duchowny nabozym mezczy mogych wsech hrzechow.
+ + +
Otcze nassz genz sy wnebesich oswetsye meno twe przyd kralewstwe twe bud wuola twa jako wnebe tekessz na/zemy. Chleb nassz wezdayssy day nam dnesz y odpust nam nasse winy jako y/my odpusczamy nassym winowatym. A/newed nassz w/pokusseníe, ale zbaw nassz od zleho amen.
Zdrowa Maria, milosti plna, Buoh s/tebou, pozehnanassz ty mezy zenamy, pozehnany plod zíwotha tweho Ghesus.
ZDROJ: V.Segeš a B. Šeďová: „PRAMENE K VOJENSKÝM DEJINÁM SLOVENSKA,“ VHU 2013, s. 203-205